Column: Alle Kazaa-gebruikers moeten straf krijgen

Het moet maar eens afgelopen zijn met die snelle internetabonnementen. Downloadsnelheden mogen niet meer omhoog, tenzij tegen een fikse vergoeding. ADSL- en kabelaanbieders moeten verplicht upstreamsnelheden verdubbelen. Abonnees die de upload niet gebruiken en alle Kazaa-gebruikers moeten straf krijgen.

Het staat er maar beroerd voor met het Nederlandse internetgebruik. Echte breedbandkopij ontbreekt.

Televisie kijken en telefoneren zijn twee nieuwe legale toepassingen van kabel en ADSL die nu geleidelijk op de markt komen. Behalve een lagere prijs brengt dat niets nieuws onder de zon. Een telefoon heeft iedereen al en televisie ook. Het internet is echter het medium bij uitstek dat daar verandering in kan brengen. Immers, iedereen kan een internetsite maken met tekst, foto's, geluid en filmpjes. De makke van televisie is dat je er alleen maar naar kunt kijken. Het is een soort kampvuur waarbij alleen een ander hout op het vuur mag gooien.

De Engelse publieke omroep BBC denkt over drie jaar meer bezoekers op zijn internetsites te hebben dan kijkers naar zijn televisiezenders. Niet geheel verwonderlijk, want als het gedrag van de jongere generatie maatgevend is, verbleekt de televisie tot levend behang. Ouders van jongere kinderen snappen wat ik bedoel.

Het eerste dat de kroost doet als het van school thuis komt is MSN Messenger aanzetten en dan de radio. Pas als het buiten te donker wordt, gaat mischien de televisie aan. Waar het vroeger klonk: "zonder televisie naar bed" klinkt het nu "zonder MSN naar bed". Bij de tv-omroepen dient zich een probleem aan. De jonge generatie kijkers gebruikt het verkeerde scherm en heeft ook nog eens de controle over de inhoud van dat scherm.

De BBC gaat vanaf dit jaar geleidelijk aan driehonderdduizend (300.000!) uur archiefmateriaal van oude televisie- en radio-uitzendingen op internet zetten. Dat is op zich al een technisch huzarenstukj, maar de omroep gaat verder. Engelsen mogen het materiaal onbeperkt downloaden. Maar daar houdt het niet op. Het bijzondere is dat ze dat materiaal vervolgens naar eigen inzicht mogen bewerken en, als klap op de vuurpijl, weer mogen uploaden. Met andere woorden: iedere Engelsman met een audio- en videobewerkingsprogramma op zijn computer is een cultuurhistorisch tv-documentairemaker in de dop.

De Engelse omroep stimuleert daarmee de ontwikkeling van aanbod van breedbandkopij. Het aantal legale downloads groeit. Dat leidt op zijn beurt weer tot nieuwe tv-uitzendingen die gemaakt zijn met oud publiek materiaal. Althans, dat staat in de toekomstplannen die de hoogste BBC-baas afgelopen week publiceerde. De Nederlandse publieke omroep echter ziet hier weinig brood in. De omroepen vrezen problemen met auteursrechten. In Nederland is een andere aanpak nodig.

Ik pleit voor het bibliotheekmodel: als je iets leent moet je ook weer iets terug geven. Iedereen die films, spelletjes of muziek downloadde zonder daarvoor te betalen, is te beschouwen als iemand die iets leende van de film- of platenmaatschappijen. Voor het gemak stellen we maar dat dat iedereen is met een kabel- of breedbandaansluiting. Dan zit ik er niet ver naast. De 56k-internetters worden ontzien omdat degene die 'Shrek 2' of '10 jaar Marco Borsato' downloadde met een inbelmodem al genoeg heeft betaald.

Nu is het ondoenlijk om alle film- en muziekbestanden fysiek terug te geven of er rekeningen voor te versturen. Dat zal dus anders moeten.

De oplossing ligt in het vergroten van de uploadsnelheid van alle breedbandverbindingen en het verplichte gebruik van die capaciteit. Alle kabel- en ADSL-gebruikers moeten maandelijks een bepaald minimum aan megabytes zelfgemaakte films, foto's of muziek on line zetten. Dat materiaal komt op sites in het publieke domein, bijvoorbeeld bij publieke omroepen. Publieke omroepen vervullen, net als film- of platenmaatschappijen, een culturele functie. Op die manier geven internetgebruikers die illegaal verspreide films en liedjes downloadden de geleende cultuur weer terug.

De omroepen kunnen het nieuwe audio- en videomateriaal gebruiken om televisie te maken met ons geluid- en beeldmateriaal. Verscheidene omroepen experimenteren al met de 'gebruikersgegenereerde kopij' op hun sites. BNN geeft zijn gebruikers weblogs en de kijkers van Tros Radar en Vara Kassa laten de discussieforums uitpuilen van de (geschreven) klachten en adviezen. De overstap naar audio en video (radio en televisie) is klein. Uiteraard moet ook ingezonden beeld- en geluidmateriaal met een minimum aan auteursrechten weer via het web ter beschikking worden gesteld.

Degene die niet wil uploaden wordt bestraft met een lagere downloadsnelheid of moet maandelijks een euro 'cultuurheffing' betalen aan de internetprovider. De provider stort het geld op zijn beurt weer in een publiek breedbandfonds. Op een populatie van 2 miljoen breedbanders levert dat jaarlijks probleemloos 10 miljoen euro op. Het breedbandfonds beoogt louter het doen groeien van de hoeveelheid legaal downloadbare en bewerkbare audio- en videomateriaal. Het geeft voorlichting over het bewerken en publiceren van audio en video, publiceert de benodigde bewerkingssoftware en verzorgt de hosting. Hup voor de uploaders!

Eén persoon krijgt wat mij betreft een vrijstelling. Prinses Máxima heeft aan haar internetburgerplicht al voldaan. Een paar maanden geleden 'liet' ze haar digitale videorecorder stelen in Argentinië. De dief kwam erachter welke fortuinlijke mogelijkheden zijn onfortuinlijk slachtoffer bood. Hij zette een filmpje met privé-beelden van prinses Amalia on line en haalde daarmee alle Nederlandse kranten en de Argentijnse en Nederlandse journaals. Prinses Máxima mag ongestraft blijven downloaden, omdat ze het nut van uploaden bewees.

Erwin Boogert, 12 augustus 2004

Erwin Boogert is journalist bij verscheidene technologiepublicaties en schrijft op persoonlijke titel deze column