Column: “Ober! Mag ik wifi bij mijn koffie?”

Dat is geen rare vraag als je bij Engelse of Amerikaanse koffieketens naar binnen wandelt om wat te drinken. Grote stickers op de voordeur van bijvoorbeeld koffieketen Starbucks wijzen de drinklustigen op de aanwezigheid van draadloos internet, dat tegen betaling te gebruiken is. Maar het internet is er zo kaal als koude slappe koffie, een belediging voor lokale ondernemers, bioscopen, podia en toeristenbureaus.

Draadloos internet, ook wel wifi genoemd, is de redder van honderdduizenden zo niet miljoenen huwelijken wereldwijd. Sinds Agere in Nieuwegein het draadloze communicatieprotocol rond 1990 uitvond, wifi is net als Bluetooth een vinding van Nederlandse bodem, zitten huisvaders en kinderen niet meer hele avonden op de spreekwoordelijke zolderkamer te internetten. Met wifi kan de laptop naar de huiskamer worden verplaatst, inclusief een draadloze verbinding met de kabel- of ADSL-aansluiting. Geen ruzies meer over 's avonds niet beneden zijn, maar hoogstens over wie de computer nu weer vast mag houden.

De een heeft zelf een draadloos modem aangeschaft, de ander lift mee op het signaal van een buurman zonder te weten welke. Althans, als hij zijn signaal niet heeft beschermd met een wachtwoord.

Ook op druk bezochte openbare lokaties in dorpen en steden zijn steeds vaker wifi-signalen beschikbaar. Je hoeft je laptop of handcomputertje maar aan te zetten en is internet is klaar om besurfd te worden. Ten minste, als het signaal niet afgeschermd is en als het signaal ueberhaupt te vínden is. De bedrijven die wifi-modems hebben geinstalleerd, ook wel hotspots genoemd, laten hun gasten er alleen op toe als ze betalen.

Behalve individuele initiatieven van bedrijven zijn er ook bedrijven die grootschalig hotspots installeren. Ze bevechten elkaar om drukbezochte lokaties zoals congrescentra, vliegvelden en hotel- en restaurantketens. Het bedrijf Mobilander vraagt vraagt 5 euro voor 2 uur draadloos internet, KPN 5 euro voor 1 uur en T-Mobiles Viawia hoopt dat hotspotbezoekers 7 euro per uur willen betalen. Dan moet de nood wel erg hoog zijn. De lokatie-eigenaar, zeg een café-eigenaar, krijgt een deel van de inkomsten uit wifi evenals het wifi-bedrijf. De redenering is dat cafébezoekers die ergens kunnen internetten langer blijven zitten en daarom meer consumeren bij de barman, want van wifi-handel alleen wordt de koopman niet rijk.

Het probleem van openbare wifi-punten is dat ze onzichtbaar en vreselijk duur zijn. De drie genoemde bedrijven hebben gezamenlijk nog geen 1.000 hotspots in bedrijf, verspreid over heel Nederland. Daar komt bij dat de meest hotspots meer kosten dan ze opleveren. Dat belemmert vervolgens dat de bedrijven een snelle groei van het aantal wifi-internetpunten.

Tijd voor verandering.

Een extra suikerklontje, een dikkere wolk koffiemelk of een wc-bezoek kost in een café geen geld. Wifi hoort net als de andere - noem het - nutsvoorzieningen in horecagelegenheden gratis te zijn. De telecombazen gaan nu vast op hun achterste benen staan en zien de verlieslijdende business nog verder in de rode cijfers zakken. Geen nood, niet nodig.

De oplossing is even eenvoudig. Zij die wel eens een publieke betaalde hotspot hebben gebruikt, weten welke armoede het openingsscherm uitstraalt. Op het moment dat de laptop een wifi-signaal opvangt en de internetbrowser wordt gestart, staart een leeg beeldscherm de gebruiker aan. Het scherm vraagt alleen om inloggegevens en is verder zo maagdelijk als een pak vers gevallen sneeuw. Een projectontwikkelaar in de vastgoedsector watertandt bij de gedachte aan deze vorm van braakliggend terrein en ziet dollartekens, braakliggend terrein midden in een stad.

Voor lokale ondernemersverenigingen is het een kleine moeite uit te vinden welke ondernemer een draadloos ADSL- of kabelsignaal heeft en welke niet. Eventuele gaten in de dekking kunnen eenvoudig opgevuld worden door extra hotspots te plaatsen en zodoende de binnenstad wifi-dekkend te maken.

De blanco wif-openingsschermen zijn namelijk uitstekende virtuele uithangborden voor producten en diensten van lokale ondernemers. Gebruikers weten zeker dat er in de binnenstad overal wifi-dekking is en de ondernemers hebben een extra reclamekanaal, maar ze kunnen ook reclameacties speciaal voor de wifi-klanten houden. "Nu aan de kofffie? Loop zo even langs om onze winteractie te zien", is geen ondenkbare advertentie.

Ook de lokale of regionale krant kan beslissen behalve een papieren versie op de koffietafel van een grand café te leggen, ook een digitale versie beschikbaar te maken. Al dan niet betaald. Poppodia, musea en bioscopen kunnen heel gericht laten weten welke activiteiten ze de komende dagen ontwikkelen. Dit zijn enkele voorbeelden die een openingsscherm van betaald internet om kunnen toveren tot een nieuwe digitale versie van een lokale krant met bijbehorende advertentiemogelijkheden. Werd de lokale krant heel vroeger niet gestencild?

Natuurlijk beschikt nog niet iedereen over een laptop die wifi-signalen kan ontvangen. Maar de ontwikkelingen in de telecomindustrie gaan snel. Nieuwe generaties mobiele telefoons, vooral de zogeheten smartphones (een combinatie van handcomputer en telefoon), kunnen tegenwoordig wifi maar ook Bluetooth, infrarood en GSM/GPRS ontvangen. Vijf procent van de nieuw verkochte mobiele telefoons in Europa valt al in de categorie smartphones, een getal dat groeit.

Steeds meer studenten aan hogescholen en universiteiten, een generatie die opgroeit met mobiele telecommunicatie alsof het stromend water is, worden door hun opleiding ertoe verplicht een laptop aan te schaffen. Zo'n apparaat is in de collegezalen soms zo vanzelfsprekend als pen en papier.

In vijf Nederlandse universiteitssteden zijn belangrijke delen van de binnensteden en campussen al voorzien van grote gebieden waar wifi-signalen aanwezig zijn die gratis zijn voor studenten, een doelgroep die meer dan gemiddeld fourageert in en om een biertap of koffiekan. Voor hen en andere laptopeigenaren is wifi als een gratis toefje slagroom bij de koffie en voor de lokale ondernemer mogelijk een extra bron van reclame en inkomsten.

Erwin Boogert, 18 december 2004

Erwin Boogert is journalist bij verscheidene technologiepublicaties en schrijft op persoonlijke titel deze column